Uitgeven in eigen beheer. Een praktisch stappenplan

Veel schrijvers zoeken eerst naar een uitgever en pas als dat niet lukt, overwegen ze om hun boek in eigen beheer uit te geven. Begrijpelijk, maar als je als ondernemer een boek schrijft, heeft uitgeven in eigen beheer een aantal belangrijke voordelen. Denk dan aan meer zeggenschap, een kortere productietijd en hogere opbrengsten. Maar hoe pak je het uitgeven in eigen beheer dan aan en waar moet je goed op letten? Hiervoor maakten we een overzichtelijk stappenplan.

1. Bepaal het doel van je boek voor je start met eigen beheer

De financiële investering die je moet doen om zelf je boek te publiceren, maakt dat je je vooraf goed rekenschap moet geven van je bedoelingen met het boek en de omvang en wensen van je doelgroep. Hoe zet je het boek in om meer klanten of omzet te realiseren? Welke vorm past daar bij? Hoe versterkt je boek de andere diensten, producten of materialen die je biedt dan wel gebruikt? Is je lezer gebaat bij illustraties? Hoe complex zijn ze? Wisselen die af in de tekst of kunnen ze in een katern? Het zijn allemaal elementen die bepalend zijn voor de te nemen stappen bij het uitgeven in eigen beheer. En ze kunnen voor aanzienlijke meerkosten zorgen, als je hierover niet vooraf hebt nagedacht.

2. Zorg voor een extra redactieslag

Als schrijvers één ding gemeen hebben, dan is het wel dat ze op een gegeven moment blind zijn voor hun eigen teksten. Onlogische elementen in de structuur, grammatica- of interpunctievergissingen, onnodige dubbelingen in het manuscript; ze zijn onzichtbaar voor de auteur zelf en maken dat de kwaliteit in de ogen van de lezer achteruit holt.
Laat je boek daarom nakijken door anderen, bij voorkeur ook door een professioneel redacteur. Dat is een investering die zichzelf terugbetaalt. Natuurlijk kunnen mensen uit je eigen omgeving je ook helpen. Zeker als er iemand tussen zit met passende inhoudelijke kennis of met een passie voor correct taalgebruik.

3. Let op het aantal woorden

Boeken die je in de boekhandel treft bevatten meestal tussen de 60.000 en 90.000 woorden. Telt je manuscript minder dan 60.000 woorden, dan wordt het als dunnetjes ervaren en dat is niet de impressie die je wilt achterlaten, want je wilt juist je expertise tonen. Toch kan ook een dun boek je doelen realiseren als je doelgroep verzot is op dunnen boekjes. Jos Burgers schrijft bestsellers op het gebied van marketing. Zijn boeken zijn met opzet dun omdat marketeers niet van lezen houden, maar zijn boeken verslinden.
Het omgekeerde is ook waar: boeken van 100.000 woorden of meer, worden vaak langdradig bevonden. Non-fictie boeken van een dergelijke omvang worden vaak als studieboek gekocht. Past dat bij je doel en kan het echt niet korter, dan zou het eventueel wel kunnen. De praktijk leert echter dat een goede redacteur precies weet wat je moet schrappen om tot een leesbaarder omvang te komen.

4. Titel en achterflap

De titel en de achterflap zijn samen met de vormgeving van de omslag doorslaggevend bij het verleiden van de lezer. De titel geeft de lezer in combinatie met een subtitel veel informatie over het onderwerp van je boek. De achterflap geeft daarop een toelichting en maakt de aanstaande lezer duidelijk wat hij aan dit boek heeft. Met een korte beschrijving van de inhoud, aantrekkelijke referenties en relevante informatie over de auteur. Besteed daarom extra veel tijd en zorg aan het schrijven van een achterflaptekst.

5. ISBN en uitgeeflicentie

Een ISBN is in de meeste gevallen onmisbaar. Het nummer identificeert een boek voor boekhandel en bibliotheek en is in combinatie met de EAN barcode essentieel voor verkoop in winkels. Een ISBN kun je online aanvragen. s Je registreert je daar als nieuwe uitgever en kunt vervolgens een ISBN aanvragen. Door je als uitgever te registreren, kan het Centraal Boekhuis je boek distribueren naar alle boekhandels in Nederland. Daarvoor betaal je elke maand een vast abonnementsbedrag en een variabel bedrag dat onder andere afhangt van het aantal verkochte exemplaren. Wil je dat niet dan zijn er ook andere constructies denkbaar waarover Boezzt je kan adviseren.

6. De vormgeving van je boek

De vormgeving van je boek kan je boek maken of breken. Lezers zijn gewend geraakt aan boekopmaak die gangbaar is en die bewezen prettig leest. Een goede vormgever weet exact hoe hij dat bereikt. De vormgeving van de omslag is bovendien een essentieel onderdeel van de verleiding van de lezer. Het is het eerste dat het oog trekt in een (online) boekwinkel en moet een verleidend geheel vormen met de titel en flaptekst.
Als je een vormgever benadert, zorg er dan voor dat volstrekt helder is wat je van hem of haar verwacht en maak goede afspraken vooraf over het werk dat de vormgever levert en de bijbehorende prijs. Een heldere en complete briefing is daarvoor van groot belang.

7. Naar de drukker

Vraag bij meerdere drukkers offertes op basis van het aantal pagina’s, het aan te leveren bestand, het gewenste kleurgebruik en formaat en de oplage. Kijk tijdens dat proces ook hoe een drukker met je meedenkt. Een goede drukker kan waardevolle suggesties doen voor een voordeliger manier van drukken, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit.

8. Distributie: waar is je boek te koop

Bedenk vooraf hoe je het boek wilt gaan verkopen. Waar komt je lezer en hoe overtuig je die? Denk daarbij ook out-of-the-box. Je kunt lezers op heel veelmeer plekken bereiken en raken dan bij de ‘gewone’ boekhandel en je eigen website. Door hier vooraf over na te denken, dwing je jezelf om al tijdig op zoek te gaan naar verkoopmogelijkheden en daar de benodigde voorbereidende stappen voor te treffen.

9. Promotie: verleid die lezer

Je kunt niet vroeg genoeg aan de slag te gaan met de marketing van je boek. Wacht in ieder geval niet tot je boek gedrukt is en er een stapel dozen in je garage of kantoor staat. Idealiter combineer je het nadenken over het concept van je boek al met de mogelijke promotie ervan. Dan krijg je synergie en heb je later minder snel het gevoel dat je kostbare verkoopkansen hebt laten liggen. Ga ook niet als een dolle alle social media gebruiken om maar vooral bekend te maken dat je boek er bijna is.

Maak in plaats daarvan een overwogen marketingplan, zoals je dat ook voor je bedrijf doet. Bedenk wie je doelgroep is en waar je die bereikt. Formuleer de belofte waarmee je de kwaliteiten van je boek laat zien. Kies pas daarna de middelen die het meest gaan opleveren en maak een planning waarin je vastlegt wat je waar en wanneer doet. Het meest effectief en efficiënt is het natuurlijk om de marketing van je bedrijf en de marketing van je boek te integreren zodat je in een slag veel meer bereikt.